Урок xxxiv

Урок xxxiv: Учебник латинского языка, И.С.Розенталь, 2000 читать онлайн, скачать pdf, djvu, fb2 скачать на телефон Учебник представляет собой переиздание классического курса латинского языка для юристов на основе второго издания 1953 года.

Урок xxxiv

§ 146. Ut consecutivum.Ut comparativum.

§ 147. Ut concessivum. Придаточные уступительные.

§ 148. Придаточные причины;

§ 146. 1. Ut consecutivum. Ut имеет также значение так (настолько)... что и вводит в этом случае предложение следствия: tam diligens est, ut iure laudetur он настолько старателен, что его по праву хвалят; adeo iram non tenuit, ut dicerct.он до такой степени не сдержал своего гнева, что сказал...

После ut consecutivum ставится coniunctivus, и притом не только в Praesens и Imperfectum (как после ut finale), но иногда и в Perfectum coniunctivi; так что не — ut nоn (consecutivum) — в отличие от nе finale или obiectivum.

2. Ut comparativum. Ut может служить связью также и сравнительного придаточного предложения с главным. Тогда ut имеет значение наречия как, и сказуемое сравнительного придаточного ставится в indicativus.

Catonem ut civem, ut senatorem probo Катона я ценю как гражданина, как сенатора; qui unum suem subripuerit, ut fur coёrcebitur кто похитит(хотя бы) одну свинью, тот будет задержан (наказан) как вор; ut ait Cicero как говорит Цицерон; ut scriptum est apud Iulianum как написано у Юлиана; uti (=ut) nunc possidetis как вы ныне владеете; Seiae fundos ita, ut sunt, do lego завещаю Сейе земли в том виде, как они есть.

§ 147. Ut в значении хотя, пусть — так называемое ut concessivum (уступительное). Сказуемое уступительного предложения ставится в coniunctivus по правилу последовательности времен (§ 142): ut desint vires, tamen est laudanda voluntas пусть не хватает сил, но (самое) желание заслуживает похвалы.

Другие уступительные союзы (со значением хотя):

quamquam, etsi при сказуемом в indicativus; quamvis, licet при сказуемом в coniunctivus.

§ 148. Предложения причины вводятся союзами: cum так как (cum causale) — сказуемое при этом выражается в coniunctivus; quod и propterea quod потому что (quod causale) — сказуемое ставится в таких случаях в indicativus.

ТЕКСТ ДЛЯ ПЕРЕВОДА

1. Quidam tabulas testamenti ita delet, ut testamentum legi non possit. 2. Apud me, ut bohum iudicem, argumenta plus valent, quam testes. 3. Filius familias in publicis causis loco patris familias habetur, veluti ut magistratum gerat, ut tutor detur (Pomponius). 4. Ut sementem feceris, ita metes. 5. Peto ut fundum meum alumnae meae adscribatis ita, uti est. 6. Bona Siculis adempta sunt ita, ut alere sese (=se) non possent. 7. Suspectum tutorem eum putamus, qui moribus talis est, ut suspectus sit (Ulpianus). 8. Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur (Celsus). 9. Cum gregis usus fructus legatus est et usque eo numerus pervenit gregis, ut grex non intellegatur, perit usus fructus (Pomponius). 10. Qui in potestate parentis est, testamenti faciendi ius non habet, adeo ut, quamvis pater ei permittat, tamen iure testari non possit. 11. a) Manumissio per lictores (== manumissio vindicta) hodie domino tacente expediri (= fieri) solet, et verba sollemnia licet non dicantur, ut dicta accipiuntur (Hermogenianus). b) Ego cum in villa cum praetore fuissem, passus sum apud eum manumitti, etsi lictoris praesentia non esset (Ulpianus). c) Non est omnino necesse pro tribunali manumittere: itaque plerumque in transitu servi manumitti solent, cum aut lavandi aut gestandi aut ludorum gratia prodierit praetor aut proconsul legatusve Caesaris (Gaius). 12. Quamvis stricto iure nulla teneantur actione heredes ad monumentum faciendum, tamen principali vel pontificali auctoritate (= auctoritate principis vel pontificis maximi) compelluntur ad obsequium supremae voluntatis (Papinianus).

Задание

1. Объясните употребление времен в придаточных предложениях.

2. Определите значение ut в каждом предложении.

3. Сделайте синтаксический разбор предложений.

Примечания

2. argumentum, i n здесь вещественное или документальное доказательство. 3. tutor, oris т (от tueor, tuitus или tutus sum, eri depon. смотреть) опекун. 4. см. фр.4 в уроке 27. 5. alumna, ae f (alo, ere) воспитанница; adscribo, scripsi, scriptum, ere отписывать, предоставлять. 7. moribus — abl. limitationis. 10. adeo ut (consecutivum) до такой степени, что; tester, atus sum, ari depon. делать завещание, завещать. 11. a) manumissio, onis f отпущение на волю; lictor, oris m ликтор, член свиты высших магистратов; vindicta ae f ритуальный жезл, применявшийся в символике некоторых актов цивильного права; sollemnis, e торжественный, с) omnino совершенно; tribunal, alis n трибунал, суд; pro tribunali в официальном заседании; manumitto, misi, missum, ere (manus + mitto, ere) отпускать на волю; plerumque зачастую; transitus, us т переход: in transitu на ходу gesto 1 [учащат. к gero, ere) носить, в pass. ехать: gestandi gratia ради прогулки; ludus, im игра; prodeo, ii, itum, ire (d вставное) выходить; proconsul, sulis m проконсул, наместник в провинции. 12. strictus, a, um тесный, строгий: stricto iure по строгому праву (т. e. пo ius civile); obsequium, i n повиновение; почтение; supremus, a, um высший, здесь последний.

ADLUVIO

Sed et id, quod per adiuvionem nobis adicitur, eodem iure nostrum fit; per adluvionem autem id videtur adici, quod ita paulatim flumen agro nostro adicit, ut aestimare non possimus, quantum quoquo momento temporis adiciatur; hoc est quod vulgo dicitur per adluvionem id adici videri, quod ita paulatim adicitur, ut oculos nostros fallat (Gaius).

Задание

Определите значение придаточных, вводимых союзом ut, и объясните времена конъюнктива в них.

Примечания

adiivio, onis f намыв; paulatim постепенно.

MAGISTER SAEVUS

Proponitur autem apud Iulianum species talis: sutor, inquit, puero discenti ingenuo filio familias, parum bene facienti quod demonstraverit, forma calcei cervicem tarn vehementer percussit, ut oculus puero effunderetur. Dicit igitur Iulianus iniuriarum quidem actionem non competere, quia non faciendae iniuriae causa percusserit, sed monendi et docendi causa: ex locato esse actionem patri eius: quamvis enim magistris levis castigatio concessa sit, tamen hunc modum non tenuisse.

Qua actione patrem consecuturum, ait, quod minus ex operis filii sui propter vitiatum oculum sit habiturus, et impendia, quae pro eius curatione fecerit (Ulpianus).

Примечания

Iulianus, i m Юлиан Сальвий, великий римский юрист II в. н. э., консул 148 г., последний глава сабинианской школы, составил окончательную редакцию преторского эдикта, осуществил синтез юридической доктрины, сложившейся в учении обеих классических школ, выразив его в монументальных «Дигестах» в 90 книгах, species, ei f вид, здесь гипотеза, казус; sutor, oris m сапожник; puero discenti..., facienti — participium coniunctum;calceus, i т башмак; forma calcei сапожная колодка; cervix, cervicis f шея, затылок; percutto, percussi, percussum, ere (quatio, quatere трясти, ударять) ударять; effundo, fudi, fusum, ere выливать, в pass. вытекать; puero — dat. incommodi; competo, ivi (ii), itum, ere быть годным, подходить, причитаться, следовать по праву; ex locate из (на основании) договора подряда (locatio conductio operis — сапожник подрядился обучить мальчика своему ремеслу); qua actione — abl. instumenti; consequor, secutus sum, sequi — следовать, преследовать, здесь добиваться по иску.

CAPTI A LUSITANIS

Servius respondit, ut est relatum apud Alfenum libro trigensimo nono digestorum: cum a Lusitanis tres capti essent et unus ea condicione missus, uti pecuniam pro tribus adferret, et nisi redisset, ut duo pro eo quoque pecuniam darent, isque reverti noluisset et ob hanc causam illi pro tertio quoque pecuniam solvissent: Servius respondit aequum esse praetorem in eum reddere iudicium (Paulus).

Задание

Определите все типы придаточных предложений в тексте.

Примечания

Servius, i т Сервий Сульпиций Руф — великий римский юрист, консул 51 г. до н. э., друг Цицерона, крупнейший систематизатор римского права, воспитал целое поколение учеников, и среди них — Алфена Вара, в кДигестахи которого воспроизведены многие responsa Сервия; Lusitani, orum т лузитаны, народ, населявший территорию современной Португалии, с которым римляне вели затяжные войны в I в до н. э.; iudicium reddere — дать иск, установить процесс.

Учебник латинского языка

Учебник латинского языка

Обсуждение Учебник латинского языка

Комментарии, рецензии и отзывы

Урок xxxiv: Учебник латинского языка, И.С.Розенталь, 2000 читать онлайн, скачать pdf, djvu, fb2 скачать на телефон Учебник представляет собой переиздание классического курса латинского языка для юристов на основе второго издания 1953 года.